نبولایزر چیست و چه کاربردی دارد؟ مزایا و معایب استفاده از آن چیست؟

نبولایرز چیست؟

نبولایزر دستگاهی در درمان مواردی همچون آسم و برونشیت می باشد. این دستگاه ابزاری برای رساندن دارو از راه استنشاق به شش ها و دستگاه تنفسی است و بسیار سریع عمل میکند. از مزیت های مهم نبولایزر کاهش عوارض داروهای تنفسی بر دیگر اندام های بدن است به دلیل اینکه برخی داروها سبب بروز عوارض و اثرات تخریبی در دیگر بافت های بدن  و به خصوص دستگاه گوارش می شوند. با استفاده از این دستگاه دارو دقیقاً به ریه منتقل شده، سرعت اثربخشی آن افزایش یافته و بیمار در صورت ناتوانی در خوردن دارو راحتتر تحت درمان قرار می‌گیرد. با کمک نبولایزر تنها بخش تنفسی در معرض داروها قرار میگیرند. استفاده از این دستگاه مزایای زیادی از جمله بهبود عملکرد ماهیچه های تنفسی، بهبود استقامت بدن، افزایش فعالیت های عمومی، جلوگیری از ترشحات ریوی، بهبود تهویه و سرفه، پیشگیری از آتلکتازی، کمک به بازگشت خون، کاهش چسبندگی و کاهش درد و اسپاسم اشاره کرد.

ریه مهمترین بخش دستگاه تنفسی است که نقش مهمی در تامین اکسیژن بافت های بدن و دفع دی اکسید کربن دارد. در بیماری های تنفسی بخش های مختلف ریه درگیر و یا ضایعه ای در بافت آن به وجود می آید. آسیب دیدن ریه برای افراد بسیار مشکل ساز میشود و فعالیت روزانه را برای فرد مبتلا مختل میکند. علاوه بر این ممکن است در برخی موارد منجر به مرگ فرد شود. تزریق و یا خوردن دارو تاثیر کمتری در روند بهبود بیماری دارد. از این رو بنا به توصیه پزشکان استفاده از نبولایزر برای افراد مبتلا به بیماری های ریوی و تنفسی جهت درمان تاکید میشود. به طور معمول، نبولایزرها در دو نوع برقی یا باتری دار عرضه می شوند و یا قابل حمل هستند (بنابراین می توانید با خود حمل کنید) یا برای قرار دادن روی میز و اتصال به دیوار هستند.

انواع دستگاه های نبولایزر

به طور کلی سه نوع دستگاه نبولایزر موجود است:

• دستگاه نبولایزر جت: این نوع از نبولایزر از گازی فشرده که به کمک کمپرسور هوا تولید میشود برای تولید ذرات آلروسل دارو استفاه میکند.
• دستگاه اولتراسونیک نبولایزر: این نوع از نبولایزر از ارتعاشات و فرکانس های بالا برای ذرات آلروسل دارو استفاده میکند. ذرات تولید شده به وسیله این دستگاه بسیار برگتر از جت نبولایزر است.
• دستگاه نبولایزر مش: در این نوع از نبولایزر ها دارو به صورت مایع از منافذ و سوراخ های بسیار ریز دستگاه عبور میکند و به ذرات آلروسل تبدیل میشود. به نسبت انواع دیگر این دستگاه کوچک ترین ذرات را تولید میکند و گرانترین نوع نبولایزر است.

کاربرد دستگاه نبولایزر

همانگونه که قبلا اشاره شد دستگاه های نبولایزر کاربرد های زیادی دارند. از جمله:

• تسهیل درمان بیماری های انسداد مزمن ریه (COPD)
• برطرف شدن سریع حملات آسم
• درمان فوری بیماری آسم و برونشیت
• درمان بیماری فیبروکیستیک
• درمان التهابات دستگاه تنفسی
• درمان انواع بیماری های مزمن ریوی
• گرم کردن ذرات آب و اکسیژن برای مبتلایان اسپاسم برونشیت
• گرم کردن هوای تنفسی و افزایش رطوبت برای تنفس بهتر بیماران
• درمان سرماخوردگی

ویژگی‌های دستگاه نبولایزر

از ویژگی های دستگاه نبولایزر میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• به دلیل اینکه در هنگام کار با این دستگاه نیازی به نفس کشیدن های عمیق نیست، بنابراین آسان ترین روش برای درمان حملات ناگهانی آسم میباشد.
• میتوان از داروهای متعدد به طور همزمان در هنگام استفاده از نبولایزر استفاده کرد.
• نبولایزر برای مصارف خانگی و بیمارستانی مناسب است و برای مرطوب کردن هوا نیز کاربرد دارد.
• به دلیل استفاده آسان و راحت برای کودکان و خردسالان مناسب است.
• به نسبت کارایی بالا دستگاه، قیمت مناسب و مقرون به صرفه ای دارد.
• سبب بهبود استقامت بدن مبشود.
• حمل و نقل نبولایزر به دلیل کار کردن دستگاه با جریان الکتریسیته راحت نیست.
• اکثر مواقع این دستگاه به منبع تغذیه ثابت نیاز دارد.

مزایای دستگاه نبولایزر

به طور کلی از جمله مزایای دستگاهای نبولایزر میتوان موارد زیر را نام برد:

• به دلیل اینکه فقط داروهای اندازه گیری شده را میتوان استنشاق کرد امکان خطا کردن در میزان مصرف دارو کمتر میشود.
• استفاده از دستگاه به مدت چندین سال.
• کاهش درد در قفسه ی سینه و مجراهای تنفسی.
• سبب بهبود مجراهای تنفسی میشود.
• از تجمع ترشحات و خلط در ریه پیشگیری میکند.
• چسبندگی مجراهای تنفسی را از بین برده و درمان میکند.

معایب دستگاه های نبولایزر:

همانند دیگر راه های درمانی، نبولایزر ها نیز دارای معایبی هستند. از جمله:

• معمولا به عنوان عمل کننده استنشاق آسان نیست.
• در صورتی که به خوبی دستگاه تمیز نشود امکان انتقال میکروب و عفونت وجود دارد.
• در صورتی که ماسک به خوبی تمام بخش های بینی و دهان را نپوشاند، ممکن است مقدار زیادی بخار حاوی دارو هدر برود که این امر سبب صرف هزینه بیشتر برای خرید دارو میشود.

نحوه استفاده از دستگاه نبولایزر

استفاده از دستگاه های نبولایزر به طور کلی روش یکسانی دارد. اما توصیه میشود از پزشک خود درباره تعداد استفاده از دستگاه سوال کنید و به دستورالعمل های بروشور همراه دستگاه عمل نمایید. به طور کلی ابتدا باید کمپرسور دستگاه را در سطحی صاف در نزدیکی پریز برق قرار دهید و از تمیز بودن تمامی قطعات اطمینان حاصل کنید.

توصیه میشود دست های خود را شستشو و ضدعفونی کنید و سپس دارو را در ظرف بریزید. در صورتی که نیاز به مخلوط کردن دارو ها است به اندازه دوز مورد نیاز دارو ها رو مخلوط و در ظرف بریزید. لوله را به ظرف مایع و کمپرسورو سپس ماسک را به دستگاه متصل کنید. دستگاه را روشن نموده و مه آلود بودن یا نبودن دستگاه را بررسی کنید. مرحله ی بعد قرار دادن ماسک بر روی بینی و دهان است. باید به آرامی نفس کشید تا دارو به ریه ها برسد که این فرآیند به 5 الی 15 دقیقه زمان نیاز دارد. نکته ی مهم ایستاده قرار گرفتن ظرف دارو است.

بعد از هر بار استفاده از دستگاه نبولایزر باید محفظه را شستشو دهید. فیلتری که برای ورود هوا و جلوگیری از ذرات آلوده تعبیه شده است حتما باید هر از گاهی تمیز شود و از بهداشتی بودن آن مطمئن شوید.

دارو‌های مورد استفاده در دستگاه نبولایزر

روش آسان برای درمان دارویی آسم نبولایزر است که اثری کوتاه مدت و یا بلند مدت دارد. در درمان اولیه توسط نبولایزر میتوان از چند نوع دارو استفاده کرد. بر اساا نیاز بدن نوع دارو و مقدار دوز مصرفی را پزشک مشخص میکند. از جمله داروهای قابل استفاده موارد زیر هستند:

• داروهایی منجر به گشاد شدن دستگاه های تنفسی میشوند مانند:
  • آلبوترول
  • فرموترول
  • لئولبوترول
  • سالمترول
•  داروهایی که برای مقابله با التهاب های تنفسی تجویز میشوند مانند:
  • فلونیزولید
  • بودزونید
  • تریامسینولون
  • فلوتیکازون