علایم و دلایل تب در کودکان
تب در کودکان بسیار شایع است. تقریباً هر کودکی یک بار تب را تجربه می کند. چالش والدین این است که بدانند کی باید نگران شوند. در این مقاله درباره چگونگی اندازه گیری دقیق دمای بدن کودک، نحوه و زمان درمان تب و علائمی که نیاز به ارزیابی بیشتر دارد صحبت می کنیم. توجه کنید که تب بالا می‌تواند مشکلات جدی را برای کودک به‌وجود بیاورد بنابراین توصیه می‌کنیم در صورت تب بالا و ادامه دار کودک حتما به پزشک متخصص کودکان مراجعه کنید.
می‌توان گفت پزشکان و متخصصین دمای طبیعی بدن را 37 درجه سانتیگراد معرفی می‌کنند و به طور کلی تب به معنی دمای بالاتر از (38 درجه سانتیگراد) است. بسته به این که چگونه دمای بدن کودکتان را اندازه گیری می کنید، مثلا از طریق دهان، زیر بغل، گوش، پیشانی یا مقعد ممکن است اعداد مقداری متفاوت به دست آیند. اندازه گیری دمای زیر بغل، گوش و پیشانی آسانتر از اندازه گیری دمای دهان یا مقعد است اما این اندازه گیری ها دقیق نیستند و ممکن است در برخی کودکان نیاز باشد دمای دهانی یا مقعدی نیز برای تأیید به کار برده شوند.
دلایل تب در نوزادان و کودکان
عفونت شایع ترین علت تب در کودکان است. بیماری های رایج ویروسی و باکتریایی نیز بیشترین بیماری هایی هستند که باعث تب می شوند. این بیماری ها شامل مواردی از جمله:
- سرماخوردگی
- عفونت های مجاری ادراری
- عفونت های گوش
- التهاب مجاری تنفسی
- برخی از واکسیناسیون های دوران کودکی
قرار دادن کودک زیر نور مستقیم آفتاب مثلا در محیط ماشین و یا پیچاندن کودک زیر سه ماه در لباس یا پتوی زیاد می تواند درجه حرارت کودک را اندکی افزایش دهد. با این وجود دمای مقعدی (38.5 درجه سانتیگراد) یا بالاتر به احتمال زیاد مربوط به پوشاندن زیاد نیست و باید مورد ارزیابی قرار گیرد.
علایم تب در کودکان
بارزترین علامت تب در کودکان دمای بالای 38 درجه سانتی گراد در دماسنج است. اما قبل از اینکه دمای بدن کودک خود را اندازه گیری کنید میتوانید با بررسی یک سری نشانه ها متوجه بروز علائم تب در او شوید همانند:
- مدام گریه می‌کند و بدخلق می‌شود
- بیشتر از همیشه می‌خوابد یا خواب آلود و کسل به نظر می‌رسد
- بدن درد دارد
- دچار لرز می شود
- عرق کردن یا پوست قرمز یا برافروخته
- بی اشتها می شود و از خوردن و نوشیدن اجتناب خواهد کرد و استفراغ می‌کند
- کودک احساس خوشایندی ندارد و در صورت دست زدن به بدنش متوجه داغی خواهید شد
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم
اقدامات لازم برای تب کودک بسته به سن او متفاوت است. مثلا اگر کودک زیر ۳ ماه است، با دیدن درجه‌ی بالای تب (۳۷/۵ درجه‌ي سانتيگراد و بيشتر) بايد حتما و سريعا به پزشک مراجعه كنيد. زیرا این نشان دهنده ضعف سیستم ایمنی بدن کودک است. سیستم ایمنی نوزادان هنوز کاملا شکل نگرفته است، به همین‌خاطر در برابر باکتری‌ها و عفونت‌هاي مختلف ضعيف است. مثلا باكتري‌هايی چون باكتري مننژیت و ذات الریه بسیار خطرناک هستند. نشانه‌ی آنها تب کودک در این محدوده سنی است و می‌توانند زندگی کودک را تهدید كنند. بین ۳ تا ۶ ماهگی نیز در صورت مشاهده تب بالای ۳۸ درجه‌ي سانتيگراد بايد حتما به پزشک مراجعه کنيد. زماني که کودک از ۶ ماهگي مي‌گذرد، اگر دچار اين علائمی مانند کیپ شدن یا جاری شدن آب بینی، سرفه و گلو درد، لرز، بیحالی، اسهال و بی اشتهایی شد، نیز باید به پزشک مراجعه کنید. علاوه بر این در صورتی که همراه با تب نشانه هایی مانند گریه کردن شدید، تنگی نفس، خواب بیشتر از حد معمول و به سختی بیدار شدن، وجود جوش و تحریک پذیری پوست کودک مشاهده شد نیز حتما باید به پزشک مراجعه کرد.
همچنین اگر کودک مشکل پزشکی زمینه ای، از جمله بیماری های قلب، ریه، مغز یا سیستم عصبی داشته باشد، برای درمان تب مراجعه به پزشک توصیه می شود. لازم به ذکر است در بیشتر موارد، مراجعه به پزشک ضروری نیست. کودک بزرگتر از سه ماه که درجه حرارت مقعدی کمتر از 102 درجه فارنهایت (38.9 درجه سانتیگراد) داشته ولی با این حال سالم است و عملکرد طبیعی دارد، نیازی به درمان تب ندارد. اما حتما و بصورت مرتب باید تب این افراد چک شود که اگر علایمی که ذکر کردیم نمایان شد باید اقدامات بعدی درمان و مراقبت انجام شود.
اندازه گیری دمای بدن کودکان به روش‌های مختلفی انجام می‌شود. نتایج به دست آمده از این اندازه گیری بر حسب این که از کدام دستگاه دماسنج و یا از کدام قسمت بدن برای اندازه گیری استفاده کرده اید می‌تواند متفاوت باشد. همانطور که میدانید برای سنجش دمای بدن بهترین روش استفاده از تب سنج یا ترمومتر می باشد.
روش اندازه گیری دمای کودک به عوامل مختلفی بستگی دارد. برای کودکانی که با روش درست می توانند دماسنج را زیر زبان نگه دارند (معمولاً کودکان بزرگتر از چهار یا پنج سال)، دما را می توان با دقت در ناحیه دهان اندازه گیری کرد. برای نوزادان و کودکانی که نمی توانند دماسنج را زیر زبان نگه دارند، درجه حرارت را می توان در زیر بغل اندازه گیری کرد. اگر دمای زیر بغل بیش از (37.2 درجه سانتیگراد) باشد و این نگرانی وجود داشته باشد که کودک بیمار باشد، ممکن است نیاز به اندازه گیری دمای مقعدی باشد. دمای مقعدی برای نوزادان از بدو تولد تا سه ماهگی نیز مناسب است. همچنین دمای اندازه گیری شده در گوش یا روی پیشانی نیز دقت کمتری نسبت به اندازه گیری دمای دهانی یا مقعدی دارد و ممکن است نیاز به تأیید توسط یکی از این روش ها داشته باشد. بهتر است بدانید اندازه گیری دمای بدن کودک با لمس پوست کودک دقیق نیست. به این درجه حرارت لمسی می گویند و بسیار وابسته به دمای فردی است که پوست کودک را لمس می کند.
