فشارخون چیست؟
فشار خون بالا یکی از رایجترین مشکلات و بیماریهایی است که میتواند زمینه ابتلا به بیماریهای قلبی، نارسانی کلیوی و سکته را ایجاد کند و موجب بروز اختلال در عملکرد طبیعی بدن شود. حدود ۵۰ درصد از مبتلایان به فشار خون از بیماری خود مطلع نیستند و بسیاری از بیماران به صورت تصادفی از فشار خون خود با خبر میشوند.
درصد زیادی از بیماران مبتلا به فشار خون، بیماری خود را کنترل نمیکنند. آشنایی با علائم فشار خون بالا و روشهای جلوگیری از آن می تواند بسیار حائز اهمیت باشد. اما علت فشار خون چیست و بهترین روش درمان خانگی آن چه می باشد. در این مقاله با هم علت و علایم فشارخون و راه های درمان آن در منزل را بررسی می کنیم.
پرفشاری خون به معنای بالا بودن میزان فشاری است که بر اثر برخورد خون به دیوارهی سرخرگها ایجاد میشود. سرخرگها، رگهایی هستند که خون را از قلب به تمام اعضای بدن میرسانند. میزان فشار خون با دو عدد مشخص میشود. فشار خون سیستولیک (عدد بالایی) نشان دهندهی فشار وارد شده به دیوارهی سرخرگها در هنگام انقباض قلب است. معمولا عدد فشار سیستولی قبل یا بالای عدد فشار دیاستولی است. مثلا 120/80 یا 120 روی 80 یعنی فشار سیستولی 120 و فشار دیاستولی 80 می باشد و فشار خون دیاستولیک (عدد پایینی) نشان دهندهی فشار وارد شده به دیوارهی سرخرگها در هنگام آزاد شدن عضلات قلب (بین هر ضربان قلب) است. فشار خون در حالت طبیعی باید کمتر از 120/80 باشد. در صورتی که فشار خون بین 120/80 تا 139/899 باشد، شخص در معرض ابتلا به فشار خون بالا قرار دارد و فشار خون 140/90 و بالاتر نشان دهنده ابتلا به بیماری پرفشاری خون است. در دوران بارداری نیز فشار خون بارداری به طور طبیعی، باید کمتر از 120/80 باشد.
در ضمن فشار خون سیستولی 180 و بیشتر یا فشار دیاستول 110 و بیشتر اورژانسی می باشد و باید سریعا به پزشک مراجعه شود.
طبقه بندی فشار خون | سیستولیک | دیاستولیک |
فشار خون بالا | 120 تا 139 | 80 تا 89 |
فشار خون پایین | کمتر از 90 | کمتر از 60 |
فشار خون طبیعی یا مطلوب | کمتر از 120 (90 تا 119) | کمتر از 80 (60 تا 79) |
فشار خون بالا مرحله 1{اگر فقط فشار سیستول یا فقط فشار دیاستول در این حد باشد باز هم فشار بالای مرحله 1 حساب می شود} | 140 تا 159 | 90 تا 99 |
فشار خون بالا مرحله 2{اگر فقط فشار سیستول یا فقط فشار دیاستول در این حد باشد باز هم فشار بالای مرحله 2 حساب می شود} | 160 یا بیشتر | 100 یا بیشتر |
علائم فشارخون بالا چیست؟
پرفشاری خون زمانی اتفاق می افتد که فشار خون تا سطح خطرناکی افزایش یابد. اندازهگیری فشار خون در واقع میزان خون عبوری از رگهای خونی و میزان مقاومت رگها در برابر خون در حین ضربان قلب را محاسبه میکند. تشخیص زود هنگام فشار خون بالا مهم است. خواندن منظم فشار خون میتواند به شما و پزشک در تشخیص زود هنگام تغییرات کمک کند، پس برای این افراد داشتن دستگاه فشار سنج بسیار مهم و حیاتی می باشد.
فشار خون بالا خصوصا در افراد مسن بسیار شایع است. تقریبا در حدود یک نفر از هر چهار نفر از فشار خون بالا رنج می برند. در بیماران جوانتر در مردان شایعتر است، ولی در سنین بالاتر در زنان بیشتر از مردان دیده میشود. به طور کلی با افزایش سن خطر ابتلا افزایش مییابد. در صورت افزایش فشار خون، ممکن است پزشک برای ارزیابی اینکه آیا این مقدار بالا میماند یا به سطح نرمال باز میگردد، تا چند هفته فشار خون را چک کند. فشار خون بالا به ندرت علائمی از خود نشان میدهد و تشخیص آن معمولاً از طریق آزمایش، یا در حین درمان یک بیماری دیگر صورت میگیرد.
برخی افراد مبتلا به فشار خون بالا دارای علائمی نظیر تاری دید یا غش کردن، تهوع، خونریزی از بینی، تنگی نفس، سردرد خصوصا در پشت سر و در هنگام صبح و همچنین احساس سبکی سر بصورت وزوز گوش، همهمه یا سوت کشیدن می باشد.
پیشرفت فشارسنجها در سالهای اخیر بسیار زیاد بوده است. بهطورکلی دستگاههای پزشکی پیشرفت زیادی داشتهاند. در این میان نیز انواع فشارسنج به بازار عرضه شده است که شامل فشارسنج جیوه ای، عقربه ای،دیجیتالی(مچی و بازویی) می باشد. و اما میتوان به دستگاه فشار سنج دیجیتالی بازویی برای استفاده در منزل اشاره کرد چرا که استفاده از آن راحت تر و همچنین نتیجه دقیق تری را به ما نشان می دهد. برای مشاهده و خرید انواع دستگاه فشارسنج با برند های مختلف میتوانید به سایت تجهیزات پزشکی البرز مشاهده کنید.
چه عواملی باعث ایجاد فشار خون بالا می شوند:
- رژیم غذایی پر نمک
- مصرف مشروبات الکی
- کشیدن سیگار
- نداشتن تحرک و فعالیت
- افزایش سن
- بیماری کلیوی و اختلالات غدد تیرویید
- استرس و عصبانیت
با توجه به موارد گفته شده این دسته از افراد نیز در معرض خطر ابتلا قرار دارند از جمله:
- افراد دارای اضافه وزن و چاق
- افرادی که رژیم غذایی مناسب ندارند و از نمک و چربی زیاد استفاده میکنند
- زنانی که از قرص های ضد بارداری استفاده می کنند
- سابقه خانوادگی فشار خون بالا
- زنان باردار
راه های درمان فشارخون بالا
فشار خون به طور عمده با استفاده از تغییر شیوه زندگی بیماران از جمله کاهش وزن، کنترل فشار خون بصورت روزانه، ترک کردن سیگار و الکل، رژیم غذایی مناسب حاوی فیبر، عدم استفاده از غذاهای فرآوری شده، ورزش و پیاده روی، همچنین مراجعه به پزشک سپس با استفاده از دارو درمانی بهبود می یابد.
باید این نکته را در نظر داشته باشید اگر در منزل علایم فشار خون بالا سراغتان بیاید، در صورتیکه همراه با سر درد باشد، فشار خون شما از حد نرمال بسیار بالاتر است، و لازم است بصورت فوری برای درمان پزشکی اقدام کنید و یا داروهای تجویز شده توسط پزشک خود را مصرف کرده و هر 5 دقیقه یکبار فشار خون خود را چک کنید. در صورت پایین نیامدن فشار خون باید حتما به پزشک مراجعه کنید.